Stożek Rogówki: objawy, leczenie i diagnoza

Leczenie i diagnoza stożka rogówki- Jak wcześnie wykryć i leczyć?

Stożek rogówki to niezapalne schorzenie rogówki, charakteryzujące się jej stopniowym ścieńczeniem i uwypukleniem. Pogorszenie ostrości wzroku na skutek rozwijającego się astygmatyzmu, a także rozmazywanie się obrazu to objawy mogące towarzyszyć temu schorzeniu, choć nie są one dość charakterystyczne. Niestety, w wielu sytuacjach rozpoznanie stożka rogówki następuje późno, gdy dojdzie do znacznego pogorszenia ostrości wzroku. Jeśli chcesz dowiedzieć się jak zdiagnozować u siebie stożek rogówki i na czym polega jego leczenia, czytaj dalej!

Czym jest Stożek rogówki?

Rogówka to wypukła, przezierna część oka zlokalizowana w jego przedniej części. Jej zadaniem jest załamywanie i skupianie promieni świetlnych na siatkówce. Dzięki temu widzimy wyraźnie. Jednak, żeby mogło tak być, rogówka musi mieć prawidłową krzywiznę oraz grubość. Niektóre nieprawidłowości w jej budowie mogą zaburzać proces prawidłowego widzenia.

Jednym z najczęściej występujących schorzeń tej części gałki ocznej jest stożek rogówki – patologia zaliczana do grupy niezapalnych ektazji rogówki, inaczej chorób rozstrzeniowych. Charakteryzują się one zmniejszeniem grubości rogówki oraz zwiększeniem krzywizny jej powierzchni przedniej lub/i tylnej, które ulegają progresji w czasie. Konsekwencją czego jest rozwój nieregularnego astygmatyzmu i postępującej krótkowzroczności.

W przypadku stożka rogówki, rogówka traci swój prawidłowy kształt. Budujące ją włókna kolagenowe ulegają ścieńczeniu, co skutkuje jej uwypukleniem w części centralnej lub paracentralnej, tak, że wyglądem przypomina stożek. Zazwyczaj rośnie on powoli, a jego progresja może zatrzymać się w każdym momencie. Utrata kulistego, prawidłowego kształtu rogówki sprawia, że dobranie właściwych okularów umożliwiających prawidłowe widzenie staje się coraz trudniejsze. Schorzenie najczęściej dotyczy obydwu oczu, choć stopień jego rozwoju w nich może być różny.

Przyczyny stożka rogówki

Jednoznaczna przyczyna stożka rogówki nie została jak na razie poznana. Obecnie uważa się, że jego rozwój jest spowodowany przez nałożenie się na siebie kilku czynników. Należą do nich:

predyspozycje genetyczne – występowanie stożka rogówki w rodzinie zwiększa ryzyko,
atopowe zapalenie skóry zlokalizowane na powiekach oraz alergiczne choroby oczu – towarzyszący im świąd, sprawia, że okolice oczu są narażone na częste pocieranie i drażnienie,
choroby uwarunkowane genetycznie – zespół Downa, zespół Marfana, zespół Ehlersa i Danlosa, wrodzona ślepota Lebera,
czynniki mechaniczne – częste pocieranie oczu, noszenie niedopasowanych soczewek kontaktowych.

Szacuje się, że stożek rogówki rozwija się u 50 do 230 na 100’000 osób. Schorzenie nieco częściej dotyka mieszkańców Azji i krajów arabskich. Najczęściej stożkowatość rogówki pojawia się w wieku dojrzewania i ulega progresji do 3 lub 4 dekady życia. Następnie jej postęp zostaje zahamowany. Rzadziej rozwija się w późniejszym lub wcześniejszym wieku.

Objawy stożka rogówki – jak rozpoznać?

Objawy towarzyszące rozwijającemu się stożkowi rogówki są podobne do innych chorób powodujących postępujące pogorszenie ostrości wzroku. Z tego powodu samodzielne zdiagnozowanie schorzenia jest trudne i wymaga wykonania specjalistycznych badań okulistycznych.

Przeczytaj więcej na temat Objawy stożka rogówki – jak rozpoznać?

Diagnoza stożka rogówki – jakie badania?

W trakcie wizyty w gabinecie okulistycznym, Specjalista przeprowadzi z Tobą dokładny wywiad lekarski dotyczący zgłaszanych przez Ciebie dolegliwości, chorób współistniejących, doznanych w przeszłości urazów oczu oraz schorzeń narządu wzroku występujących w Twojej rodzinie. Objawy takie jak: zamazywanie się obrazu, jednooczne dwojenie, podrażnienie oczu, konieczność częstej zmiany okularów korekcyjnych, a także współistniejące choroby atopowe lub niektóre zespoły genetyczne, sugerują stożek rogówki. Wówczas w celu potwierdzenia swojego przypuszczenia lekarz okulista przeprowadzi dokładne badanie przedmiotowe.

Podczas rutynowych badań wczesna postać schorzenia może zostać nierozpoznana. Najlepszym sposobem na wykrycie stożka rogówki jest wykonanie topografii i pachymetrii rogówki.

Pierwsze z nich, nazywane również komputerową keratometrią pozwala na stworzenie mapy topograficznej przedniej i tylnej powierzchni rogówki. Dzięki temu możliwa jest ocena jej deformacji oraz stopnia zaawansowania stożka. Pachymetryczny pomiar grubości rogówki pozwala na wykrycie jej zmniejszonej grubości w części centralnej. Część obwodowa rogówki jest zazwyczaj niezmieniona. W Visum Clinic w Rzeszowie korzystamy z nowoczesnego aparatu Pentacam, który wykrywa początkowe i bardzo subtelne zmiany sugerujące stożek rogówki.

Do innych badań wykonywanych w ramach diagnostyki tego schorzenia należą:

ocena ostrości wzroku do dali – to proste badanie pozwalające na wykrycie i monitorowanie progresji krótkowzroczności,
keratometria, czyli pomiar krzywizny rogówki – to nieinwazyjne badanie, które umożliwia wykrycie nieregularnego astygmatyzmu, zaburzenia często współistniejącego ze stożkiem rogówki,
retinoskopia – służy do diagnozowania daleko- oraz krótkowzroczności, a także astygmatyzmu,
badanie rogówki w biomikroskopie (lampie szczelinowej) – umożliwia ocenę przedniego odcinka oka. Poprzez zaobserwowanie charakterystycznych objawów: uwypuklenia w kształcie litery V powstającego na dolnej powiece podczas patrzenia w dół (objaw Mansona), żółtobrązowego okręgu otaczającego podstawę stożka (pierścień Kaysera-Fleischera) oraz drobnych rozstępów na powierzchni rogówki (linii Vogta), możliwe jest wykrycie bardziej zaawansowanych postaci stożka rogówki.

Po przeprowadzeniu dokładnego badania Twojego wzroku, Specjalista zaproponuje Ci najwłaściwszy dla Ciebie sposób leczenia stożka rogówki.

Leczenie stożka rogówki

Celem leczenia stożka rogówki jest zatrzymanie progresji oraz niwelacja objawów choroby, a wybór sposobu postępowania zależy od stopnia zaawansowania schorzenia. W początkowej fazie jego rozwoju zastosowanie mają metody niechirurgiczne skupiające się na korekcji krótkowzroczności oraz astygmatyzmu.

Twarde soczewki kontaktowe dają w takiej sytuacji dużo lepsze efekty niż soczewki miękkie lub okulary korekcyjne. Jednak takie postępowanie nie hamuje progresji samego stożka, pozwala jedynie na zminimalizowanie związanych z nim dolegliwości poprzez korekcję nieprawidłowej krzywizny rogówki. Twarde soczewki kontaktowe są wykonywane indywidualnie dla każdego pacjenta na podstawie badania topografem rogówkowym. Urządzenie to pozwala na precyzyjne odwzorowanie kształtu rogówki i wykrycie jej wszelkich nieprawidłowości. Odpowiednio dobrane soczewki mogą Ci posłużyć nawet przez okres 2 lat. Po upływie tego czasu, ze względu na progresję stożka rogówki zazwyczaj konieczna jest ich wymiana.

Niezwykle ważnym elementem całego procesu leczniczego jest edukacja pacjenta. Podczas wizyty lekarz okulista pouczy Cię o szkodliwości pocierania oczu, przypomni również, jak ważne jest używanie kropli nawilżających podrażnione oczy, oraz leków przeciwalergicznych w przypadku alergii. Metody chirurgiczne zarezerwowane są dla osób, u których postępowanie niezabiegowe okazało się nieskuteczne. Zalicza się do nich:

sieciowanie rogówki, inaczej nazwane procedurą Cross-linking,
wszczepienie pierścienia śródrogówkowego INTACS,
przeszczepienie rogówki.

Zabieg Cross linking

Wskazaniem do wykonania zabiegu Cross-linking jest postępujący stożek rogówki lub ryzyko jego progresji oraz nawracanie tego schorzenia po wcześniejszym przeszczepie rogówki. Cała procedura cechuje się niezwykle małą inwazyjnością. Jej celem jest zwiększenie sztywności rogówki, dzięki czemu proces progresji stożka ulega zahamowaniu.

Zabieg polega na miejscowym podaniu ryboflawiny, a następnie naświetlaniu rogówki za pomocą promieniowania UVA. Ryboflawina pełni rolę substancji fotouczulającej. Dzięki niej efekty naświetlania rogówki są lepsze. Dodatkowo chroni soczewkę oraz siatkówkę przed szkodliwym działaniem promieniowania UVA. Celem Cross-linking jest stymulacja tkanki rogówkowej do tworzenia się nowych połączeń kolagenowych. Na skutego tego rogówka staje się silniejsza, sztywniejsza i mniej podatna na odkształcenia, a progresja rozwoju stożka zostaje zahamowana.

W czasie rekonwalescencji po zabiegu Cross-linking niezwykle ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich. Efekty widoczne są już po upływie 3-4 tygodni od jego wykonania. Choć sam zabieg nie spłaszcza stożka, to hamuje jego progresję i chroni przed przeszczepem rogówki w przyszłości.

Do najważniejszych korzyści tej metody zaliczamy:

możliwość wykonania zabiegu wielokrotnie
zabieg jest w minimalnym stopniu inwazyjny
wysoka skuteczność i bezpieczeństwo
możliwość wykonania procedur łączonych: cross-linking i wszczepienia pierścieni śródrogówkowych w celu zniwelowania wady wzroku spowodowanej przez stożek
szybka rehabilitacja i powrót do wcześniejszego trybu życia

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zabiegu Cross-linking koniecznie zapoznaj się z artykułem – Cross-Linking – skuteczna metoda w leczeniu stożka rogówki.

Pierścienie śródrogówkowe

Jednym ze wskazań do wszczepienia ringu śródrogówkowego INTACS laserem femtosekundowym jest stożek rogówki. Zabieg cechuje się wysoką skutecznością i bezpieczeństwem, a także krótkim okresem rekonwalescencji. Pełen efekt jest widoczny już po upływie 6 miesięcy. Metoda pozwala na stabilizację lub opóźnienie rozwoju stożka rogówki. Jej niewątpliwą zaletą jest brak dolnej granicy wieku potrzebnej do jej przeprowadzenia.

W trakcie zabiegu wszczepienie ringu śródrogówkowego, lekarz okulista za pomocą lasera femtosekundowego tworzy niewielkie kanaliki w obwodzie centralnej 6 mm strefie rogówki. Mają one ściśle określony kształt, głębokość oraz szerokość. Następnie umieszcza w nich ring śródrogówkowy, utworzony z dwóch implantów. Każdy z nich ma kształt połówki okręgu. Po ich wprowadzeniu rogówka nabiera bardziej prawidłowego kształtu, dzięki czemu stożek zostaje w pewnym stopniu zniwelowany. Jednak pierścień śródrogówkowy nie usuwa go całkowicie, dlatego po zabiegu nadal będziesz musiał korzystać z twardych soczewek kontaktowych, lub okularów korekcyjnych.

O przeprowadzeniu zabiegu wszczepienia pierścienia śródrogówkowego decyduje lekarz okulista po przeprowadzeniu wszystkich niezbędnych badań. Jeśli zostaniesz zakwalifikowany do tego zabiegu, na co najmniej 4 tygodnie przed nim zrezygnuj z noszenia soczewek kontaktowych. W tym czasie możesz korzystać z okularów, które skorygują Twoją wadę wzroku.

Soczewki fakijne

W ostatnim czasie pojawiło się wiele doniesień naukowych o wykorzystaniu soczewek fakijnych do korekcji krótkowzroczności oraz nieregularnego astygmatyzmu w stożku rogówki. Do tej pory soczewki fakijne stanowiły alternatywę dla laserowej korekcji wad refrakcyjnych. Są one wszczepiane pomiędzy tęczówkę a naturalną soczewkę oka. Mogą tam pozostać na stałe, a w razie progresji wady wzroku można je usunąć lub zastąpić innymi. Jednym z warunków wykonania zabiegu wszczepienia soczewki fakijne jest stabilna wada wzroku, która od dłuższego czasu nie ulega progresji oraz niepowiększający się stożek rogówki. W przypadku tego schorzenia warunki te nie zawsze mogą zostać spełnione. Należy pamiętać, że wszczepienie soczewki fakijnej to metoda korekcji wady wzroku współistniejącej ze stożkiem rogówki, a nie leczenie stożka. Z tego powodu zabieg często łączy się z procedurą Cross-linking lub wszczepieniem pierścienia śródrogówkowego. Dzięki temu nieregularność rogówki zostaje skorygowana, co niweluje takie objawy jak: dwojenie, czy też efekt halo.

W naszej klinice okulistycznej w Rzeszowie korzystamy z wysokiej jakości soczewek EVO Vision ICL wykonanych z biokompatybilnego Collameru. Jest to niezwykle innowacyjny materiał zawierający kolagen, który naturalnie występuje w organizmie człowieka. Collamerowa technologia soczewek fakijnych EVO Vision, sprawia, że charakteryzują się one unikatowymi zaletami:

posiadają filtr UV chroniący oczy przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego,
są biokompatybilne z naturalną soczewką,
brak ryzyko rozwoju zespołu suchego oka jako powikłanie zabiegu,
doskonałe widzenie po zmroku,
niezwykle szybki zabieg wszczepienia soczewki trawiący ok. 20-30 min,
błyskawiczny okres rekonwalescencji – już po kilku dniach ostrość Twojego wzroku powróci do normy,
odwracalność zabiegu – soczewkę można usunąć lub zastąpić nową jeśli dojdzie do pogłębienia się wady wzroku.

Refundacja NFZ i gdzie leczyć stożek rogówki?

Obecnie refundacja NFZ w terapii stożka rogówki obejmuje jedynie soczewki kontaktowe. Zabieg Cross-linking oraz zabieg wszczepienia pierścienia śródrogówkowego nie są refundowane i można je wykonać jedynie prywatnie. Szczegółowe informacje na temat ich kosztów znajdziesz tutaj.

W naszej klinice okulistycznej w Rzeszowie działamy zgodnie z najnowszymi standardami. Cały czas poszerzamy swoją wiedzę. Jesteśmy jedyną placówką na podkarpaciu wykonującą zabieg Cross-linkig.

Jeśli zauważyłeś u siebie jakieś niepokojące objawy, które mogłyby sugerować rozwijający się stożek rogówki lub to schorzenie zostało już u Ciebie wykryte, nie zwlekaj, i już dzisiaj umów się na wizytę do jednego z naszych specjalistów.