Zatkane kanały łzowe u dorosłych mogą być źródłem dużego dyskomfortu. Tymczasem istnieje wiele skutecznych domowych sposobów, dzięki którym załagodzisz tego typu symptomy. W artykule podpowiadamy, czym są zatkane kanały łzowe oraz jakie są objawy zapchanych kanałów łzowych. Wyjaśniamy również, na czym polega domowe leczenie i dlaczego warto podjąć działania na czas.
Przyczyny i objawy zatkanego kanału łzowego są różne u dzieci i dorosłych. Jeżeli problem dotyka twojego dziecka sprawdź artykuł: Zatkany kanał łzowy u niemowląt.
Anatomia układu łzowego
Układ łzowy (inaczej aparat łzowy) człowieka składa się z:
- gruczołów łzowych – niewielkie, owalne gruczoły, zlokalizowane za górnym zewnętrznym kącikiem oczu, wytwarzają łzy;
- gruczołów Meiboma – niewielkie gruczoły łojowe znajdujące się w tarczkach powiek produkują wydzielinę bogatą w lipidy oraz białka;
- punktów łzowych – są to otwory zlokalizowane po wewnętrznej stronie oka, które odprowadzają łzy z oka;
- przewodów łzowych (inaczej kanałów łzowych) – to cienkie kanaliki, do których spływają łzy z punktów łzowych. Uchodzą one do woreczków łzowych;
- woreczków łzowych – zlokalizowane w wewnętrznym kąciku oka zbiorniczki zbierają łzy, które wypływają przez punkty łzowe;
- przewodów nosowo-łzowych – to cienkie kanaliki uchodzące do tylnej części jamy nosowej, do których spływają łzy z woreczków łzowych.
Rola kanalików łzowych w odprowadzaniu łez
Kanaliki łzowe (górny i dolny), znajdujące się w części przyśrodkowej powieki, odprowadzają nadmiar łez z punktów łzowych do woreczka łzowego. Dzięki nim łzy, które nie są potrzebne do nawilżenia oka, są skutecznie usuwane z organizmu i nie dochodzi do podrażnień ani infekcji.
Przyczyny zatkanych kanałów łzowych
O zablokowanym kanaliku łzowym mówimy, gdy coś utrudnia przepływ łez, powodując cofanie się płynu łzowego z powrotem do kanalików łzowych. Przyczyny takiej niedrożności dróg łzowych mogą być bardzo różnorodne – u małych dzieci są one najczęściej wrodzone, natomiast u osób dorosłych – zwykle nabyte.
Infekcje bakteryjne i wirusowe oczu
Niedrożność kanału łzowego u dorosłych może wynikać z zakażenia oczu i okolic (np. zatok). Infekcje bakteryjne i wirusowe mogą przyczyniać się do gromadzenia się wydzieliny ropnej bez możliwości jej odpływu i w ten sposób tworzyć blokadę kanalików łzowych.
Choroby autoimmunologiczne
Do zatkania kanału łzowego u dorosłych mogą prowadzić choroby autoimmunologiczne, takie jak sarkoidoza lub ziarniniak Wegenera. Jeśli chorujesz na tego typu schorzenia, w ich przebiegu może dojść do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego w różnych miejscach, np. w obrębie naczyń krwionośnych lub struktur układu łzowego – jednym z objawów może być zapalenie kanalika łzowego.
Kamienie łzowe
Za zablokowanie kanałów łzowych mogą odpowiadać kamienie łzowe (inaczej dakryolity). To złogi, które mogą się tworzyć w Twoim układzie łzowym w wyniku naruszenia nabłonka worka łzowego lub przewodu nosowo-łzowego.
Guzy lub narośla
Kanaliki łzowe mogą być zablokowane przez guzy, narośla lub torbiele o łagodnym charakterze, np. mucocele (torbiele śluzowe) lub polipy. Blokada kanałów łzowych może wynikać także ze zmian nowotworowych lub stanowić efekt uboczny podawania niektórych leków stosowanych w leczeniu chorób nowotworowych.
Reakcje alergiczne
Zatkane kanaliki łzowe mogą mieć związek z alergią na kurz, pyłki lub sierść zwierząt. Jeśli Twoje oczy są stale podrażnione wskutek kontaktu z alergenami, wzrasta ryzyko zablokowania i zapalenia kanalika łzowego.
Zmiany anatomiczne związane z wiekiem
Kanaliki łzowe i okolice oka mogą ulegać zmianom wraz z wiekiem – to efekt naturalnych procesów starzenia się organizmu. Jeśli jesteś w starszym wieku zmiany mogą dotyczyć zarówno struktury, jak i funkcji układu łzowego – gruczoły łzowe mogą produkować mniej łez, a kanaliki łzowe mogą ulegać zwężeniu, przez co odpływ łez z oka do jamy nosowej jest znacznie utrudniony.
Urazy oka i jego okolic
Blokada kanałów łzowych może być wynikiem urazów mechanicznych twarzy, oka lub nosa i w efekcie zmian w tkankach wokół układu łzowego. Do kanału łzowego u dorosłych mogą przyczynić się także oparzenia chemiczne oraz oparzenia termiczne – jeśli tego typu wydarzenia miały miejsce, nie zwlekaj z wizytą u lekarza.
Zatkane kanały łzowe – objawy u dorosłych
Po czym rozpoznasz, że doszło do zapchania kanałów łzowych? W przypadku zatkanych kanałów łzowych u dorosłych objawy mogą obejmować:
- nadmierne łzawienie oczu;
- niewyraźne widzenie;
- obecność wydzieliny na powiekach i rzęsach;
- obrzęk i/lub zaczerwienienie w okolicach oczu;
- podrażnienie i ból okolic oczu, skutkujące częstym pocieraniem oka lub twarzy.
Nieprawidłowości w funkcjonowaniu kanalików łzowych mogą skutkować poważniejszymi problemami, np. rozległą infekcją bakteryjną. Można tego uniknąć, jeśli zapoznasz się z domowymi sposobami leczenia zatkanych kanalików łzowych. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości nie zwlekaj jednak z wizytą okulistyczną!
Zatkane kanały łzowe u dorosłych – domowe sposoby leczenia
Jeśli zmagasz się z zatkanymi kanałami łzowymi, istnieje szereg domowych metod, które mogą pomóc Ci w łagodzeniu objawów. Oczekując na wizytę u lekarza wypróbuj jeden z poniższych sposobów:
- ciepłe okłady na oczy;
- nawilżanie oczu przy pomocy specjalnych kropli nawilżających
- płukanie kanalików łzowych solą fizjologiczną;
- stosowanie ziołowych naparów.
W załagodzeniu objawów zatkanych kanałów łzowych może Ci pomóc masaż kanałów łzowych i okolic oczu. Do czasu wizyty u specjalisty wskazana jest również szczególna dbałość o higienę oczu.
Ciepłe okłady na oczy (kompresy cieplne)
W przypadku zatkanych kanałów łzowych objawy załagodzisz poprzez ciepłe okłady na oczy. Kompres przygotujesz przy pomocy miski z ciepłą wodą i czystej, miękkiej tkaniny (np. bawełnianej chusteczki, ściereczki lub ręcznika). Namoczony materiał przyłóż do zamkniętych powiek i pozostaw tak na około 5-10 minut. Ciepłe okłady możesz robić 2-3 razy dziennie – pomogą one w zmniejszeniu obrzęków i stanów zapalnych wokół oka, a także poprawią przepływ krwi w okolicach oczu, tym samym wspierając naturalne procesy leczenia i regeneracji.
Nawilżanie oczu
W załagodzeniu objawów zatkanych kanalików łzowych może pomóc nawilżanie oczu przy pomocy specjalnych kropli nawilżających dostępnych w aptece. Tego typu preparaty, zwane także sztucznymi łzami, pomagają utrzymać odpowiednią wilgotność oka i dzięki temu łagodzą podrażnienia. Stosuj je zawsze zgodnie z zaleceniami producenta, farmaceuty lub lekarza.
Płukanie kanalików łzowych solą fizjologiczną
Jak udrożnić kanały łzowe u dorosłych? W załagodzeniu objawów zapchanych kanalików łzowych może Ci pomóc przemywanie okolic oczu specjalnym płynem fizjologicznym lub solą fizjologiczną. Roztwór do płukania dróg łzowych z soli fizjologicznej znajdziesz w aptece w postaci ampułek lub saszetek do rozpuszczenia w wodzie. Po przygotowaniu mieszanki zwilż w niej czysty wacik i delikatnie przetrzyj powieki, nie wywierając zbyt dużego nacisku. Przed przystąpieniem do płukania kanalików łzowych solą fizjologiczną zawsze warto skonsultować się z lekarzem.
Ziołowe napary
Alternatywnym sposobem dla ciepłych kompresów na oczy i innych wymienionych powyżej metod są okłady z herbaty lub ziół (np. rumianku). Wystarczy, że przygotujesz wcześniej napar, ostudzisz go, nawilżysz nim waciki lub czystą ściereczkę i przyłożysz do oczu na około 5-10 minut. Taki ziołowy okład pomoże zredukować stan zapalny.
Masaż kanałów łzowych i okolic oczu
Jak udrożnić kanały łzowe u dorosłych? W domowym leczeniu niedrożności kanałów łzowych u dorosłych stosuje się masaż kanałów łzowych. Metoda ta polega na delikatnym masowaniu okolic oczu, w kierunku od kącika oka do nosa. Uważaj, aby nacisk nie był zbyt silny, upewnij się także, że wykonujesz masaż kanałów łzowych w higienicznych warunkach (czystymi rękami).
W sytuacji, gdy podejrzewasz, że zatkanym kanałom łzowym towarzyszy stan zapalny, np. w postaci zapalenia gruczołu łzowego lub zapalenia woreczka łzowego, przed rozpoczęciem masażu kanału łzowego u dorosłego skonsultuj się z lekarzem. Czasami zdarza się, że masaż jest niewystarczający – wtedy lekarz może zadecydować o wykonaniu zabiegu udrażniania kanalika łzowego. Sprawdź: Sondowanie kanału łzowego u niemowlaka.
Higiena oczu
Odpowiednia higiena oczu jest kluczowa dla utrzymania zdrowia oczu – dotyczy to także problemów związanych z układem łzowym. Zanim dotkniesz okolic oczu, zawsze umyj ręce wodą z mydłem. Dodatkowo pamiętaj o codziennym, dokładnym usuwaniu makijażu oczu i rzęs. Skuteczne i bezpieczne produkty do higieny oczu znajdziesz w aptekach oraz sklepach z kosmetykami – należą do nich np. płyn micelarny, płatki oczyszczające, emulsje do demakijażu czy też mleczko do demakijażu do oczu wrażliwych. Do czasu wizyty u specjalisty postaraj się dbać o higienę oczu z większą niż zazwyczaj starannością.
Kiedy udać się do lekarza?
Gdy problem z zatkanymi kanałami łzowymi u dorosłych ciągle wraca, pomimo wdrożenia domowego leczenia, udaj się do lekarza okulisty. Być może przyczyną jest poważniejszy problem zdrowotny, wymagający interwencji medycznej. Specjalista przeprowadzi diagnostykę i doradzi Ci, jak udrożnić kanały łzowe u dorosłych.
Objawy wymagające interwencji medycznej
W niektórych sytuacjach nie należy bagatelizować problemu w postaci zatkanych kanałów łzowych u dorosłych. Objawy, które powinny Cię skłonić do pilnej konsultacji z lekarzem, to:
- obecność ropnej wydzieliny;
- silny ból w okolicy oka;
- silny obrzęk wokół oka, utrudniający widzenie;
- trudne do wytrzymania uczucie silnego dyskomfortu w okolicy nosa lub kącika oka;
- zwiększona wrażliwość na światło.
Jeśli zauważasz u siebie takie symptomy, nie czekaj, skontaktuj się z ośrodkiem okulistycznym Visum Clinic!
Diagnostyka i leczenie w klinice okulistycznej
Diagnostyka zapchanych kanalików łzowych zwykle opiera się na wywiadzie z pacjentem oraz oględzinach okolic oka i kanalika łzowego. Lekarz okulista może przeprowadzić także badanie oczu w ręcznej lampie szczelinowej lub wzierniku pośrednim lub wykonać test fluoresceinowy (podanie kropli barwnika do oka).
Jeżeli w Twoim przypadku domowe sposoby leczenia zatkanych kanalików łzowych nie pomagają, lekarz może przeprowadzić w gabinecie zabieg płukania dróg łzowych.
Dodatkowo mogą zostać zalecone:
- antybiotykoterapia (w przypadku infekcji bakteryjnych);
- interwencja chirurgiczna w celu udrożnienia przewodów łzowych, np. sondowanie dróg łzowych (w bardziej skomplikowanych przypadkach);
- laserowe udrażnianie dróg łzowych (NFZ lub prywatnie);
- stosowanie leków przeciwzapalnych.
Udrożnienie kanału łzowego cena
Ceny zabiegu udrożnienia kanału łzowego różnią się w zależności od wieku pacjenta. Dla dzieci koszt wynosi około 800 zł, podczas gdy dla dorosłych cena wynosi około 600 zł. Warto zaznaczyć, że ceny mogą się różnić w zależności od specyfiki zabiegu oraz ewentualnych dodatkowych usług. Aby uzyskać szczegółowe informacje na temat cennika oraz dostępnych zabiegów, odwiedź stronę: Cennik zabiegów okulistycznych.
Udrożnienie kanału łzowego na NFZ?
Zabieg udrożnienia kanału łzowego może być refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia, jednak zależy to od spełnienia określonych kryteriów oraz wskazań medycznych. W przypadku dzieci, szczególnie niemowląt z wrodzoną niedrożnością, zabieg często jest wykonywany w ramach NFZ. Dla dorosłych, refundacja może być dostępna w sytuacjach, gdy niedrożność kanałów łzowych jest spowodowana stanem chorobowym wymagającym interwencji medycznej.
Aby uzyskać szczegółowe informacje na temat refundacji oraz wymagań dotyczących zabiegu, skonsultuj się z lekarzem okulistą oraz sprawdź aktualne wytyczne NFZ.
Profilaktyka i Dbanie o Zdrowie Oczu
Prawdopodobieństwo zablokowania kanalików łzowych możesz zmniejszyć poprzez unikanie niektórych czynników ryzyka tego stanu. Wskazane jest:
- dbanie o higienę, w tym przede wszystkim częste i dokładne mycie rąk;
- niezwlekanie z wizytą u lekarza przy podejrzeniu infekcji lub stanu zapalnych w obrębie oczu;
- regularne odwiedzanie lekarza okulisty celem monitorowania stanu zdrowia oczu;
- unikanie pocierania i nadmiernego dotykania oczu.
Niemniej istotna dla zdrowia oczu jest odpowiednia dieta, bogata w szczególności w witaminy C i E, kwasy tłuszczowe omega-3 oraz cynk, luteinę i zeaksantynę. Duże ilości witaminy C znajdziesz w owocach cytrusowych, tymczasem dobrym źródłem witaminy E są: awokado, migdały, nasiona słonecznika i oliwa z oliwek. Kwasy tłuszczowe omega-3 znajdziesz w orzechach i rybach, tymczasem w cynk bogate są: jaja, nasiona i rośliny strączkowe. Jeśli chodzi o luteinę i zeaksantynę, te karotenoidy są obecne w liściastych zielonych warzywach (np. jarmuż, szpinak) i marchewce. Poza dobrze zbilansowaną dietą kluczowe znaczenie dla zdrowia oczu ma również utrzymywanie odpowiedniego poziomu nawodnienia organizmu – pij zatem codziennie wystarczającą ilość wody (około 0,02 litra wody na jeden kilogram masy ciała).
Podsumowanie
Przy podejrzeniu zatkanych kanalików łzowych warto zwrócić się o pomoc do lekarza okulisty. Do czasu wizyty u lekarza w załagodzeniu objawów pomogą Ci domowe sposoby, jednak w trudniejszych przypadkach zatkanych kanałów łzowych u dorosłych leczenie domowymi metodami może się okazać niewystarczające. Aby uniknąć rozwoju powikłań, odwiedź naszą klinikę okulistyczną w Rzeszowie Visum Clinic w Rzeszowie. Oferujemy profesjonalne oraz bezpieczne zabiegi w dziedzinie okulistyki i medycyny estetycznej. Świadczymy również pomoc zarówno w zakresie profilaktyki, diagnostyki i leczenia różnego rodzaju problemów ze wzrokiem. Zapraszamy do kontaktu oraz rezerwacji wizyty w Visum Clinic.
Najczęstsze przyczyny zatkanych kanałów łzowych u dorosłych to: alergia, infekcje bakteryjne i wirusowe oczu, kamienie łzowe, guzy, narośla lub torbiele o łagodnym charakterze, urazy oka i jego okolic oraz zmiany anatomiczne związane z wiekiem.
Masaż kanału łzowego u dorosłego przeprowadzaj ostrożnie – zbyt silne naciskanie na okolice oka może prowadzić do urazów lub infekcji. Jeśli masaż jest wykonywany w niehigienicznych warunkach, może to grozić infekcją, dlatego zawsze upewnij się co do tego, że Twoje ręce są czyste.
Zatkane kanały łzowe mogą się czasami odetkać samoistnie – taka sytuacja jest możliwa np. u niemowląt, w ciągu pierwszych kilku miesięcy życia. Zatkane kanały łzowe u dorosłych zwykle wymagają leczenia, domowymi sposobami lub pod okiem specjalisty, np. metodą sondowania dróg łzowych.
Najlepsze krople nawilżające do oczu znajdziesz w aptece. Warto sięgnąć po profesjonalne preparaty, zwane także sztucznymi łzami – z ich pomocą utrzymasz odpowiednią wilgotność oka i załagodzisz podrażnienia.
Zatkane kanały łzowe, jeśli nie są odpowiednio leczone, mogą prowadzić do różnych powikłań, np. infekcji bakteryjnej, podrażnień skóry wokół oczu czy też zapalenia woreczka łzowego. Długotrwała niedrożność kanału łzowego u dorosłych może się także przyczynić do zmian w strukturze układu łzowego, co może wymagać bardziej zaawansowanego leczenia, w tym nawet interwencji chirurgicznej.
Najczęstszym błędem, który może prowadzić do zatkanych kanałów łzowych, jest niewłaściwa higiena oczu – problem zdrowotny może się pojawić u Ciebie np. wskutek ciągłego dotykania okolic oczu brudnymi rękami.
Objawy zatkanych kanałów łzowych załagodzisz z pomocą jednego z domowych sposobów, takich jak: ciepłe okłady na oczy, nawilżanie oczu specjalnie przeznaczonymi do tego preparatami, płukanie kanalików łzowych solą fizjologiczną lub stosowanie ziołowych naparów.
Katar, który jest związany z infekcjami górnych dróg oddechowych (np. zapaleniem zatok) może przyczynić się do problemów z kanałami łzowymi. Skutkiem infekcji może być obrzęk i zatkanie przewodów nosowych, a także zwiększone ciśnienie w drogach oddechowych. Zakażenie bakteryjne może również rozprzestrzeniać się do okolic oczu, w tym obejmować kanały łzowe.