Witrektomia

Zalecenia i przebieg operacji oka

Witrektomia to jeden z podstawowych zabiegów z zakresu dość młodej gałęzi okulistyki obejmującej operacje tylnego odcinka oka, jaką jest chirurgia witreoretinalna. Umożliwia leczenie schorzeń siatkówki oraz ciała szklistego, a więc części oka zlokalizowanej za soczewką. Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat przebiegu witrektomii, wskazań do jej przeprowadzenia oraz zaleceń pooperacyjnych, czytaj dalej!

Witrektomia co to za zabieg?

Nazwa witrektomia (viterous ectomia) pochodzi z języka łacińskiego i oznacza dosłownie wycięcie ciała szklistego, co doskonale opisuje zakres tego zabiegu. Wskazaniem do jej wykonania są w głównej mierze różnorodne choroby siatkówki – najbardziej wewnętrznej ściany gałki ocznej odpowiedzialnej za widzenie. Zabieg obejmuje tylny odcinek oka, z tego powodu często jest nazywany witrektomią tylną. Po raz pierwszy został przeprowadzony w 1972 r. przez Roberta Machemera. Stale rozwijająca się chirurgia minimalnie inwazyjna oraz nowoczesne możliwości technologiczne sprawiły, że chirurgia  tylnego odcinka oka w ciągu ostatnich 20 lat szczególnie rozkwitła. Od czasu pierwszego zabiegu, średnica narzędzi stosowanych podczas operacji oka tą metodą uległa znacznemu zmniejszeniu – do tego stopnia, że zbędne stało się zakładanie szwów na przeciętą, w celu ich wprowadzenia twardówkę. Z kolei znaczne poszerzenie wiedzy na temat chorób siatkówki, ich przyczyn, a także przebiegu sprawiło, że pojawiło się jeszcze więcej wskazań do wycięcia ciała szklistego. Chirurgia witroretinalna i jej flagowy zabieg, jakim jest witrektomia, dały wielu pacjentów możliwość odzyskania lub znacznej poprawy widzenia. To istotny przełom w terapii tych schorzeń okulistycznych, które jeszcze do niedawna mogły być leczone jedynie zachowawczo z niepewnym rokowanie co do odzyskania ostrości wzroku. 

Co można leczyć za pomocą witrektomii?

Witrektomia oka to zabieg stosowany zarówno w celach diagnostycznych, jak i terapeutycznych. Przy jej pomocy są obecnie leczone następujące schorzenia:

• przedarciowe odwarstwienie siatkówki – to jedną z najczęstszych, i zarazem najpilniejszych wskazań do przeprowadzenia operacji siatkówki oka. Szybka interwencja ma na celu zapobiegnięcie odwarstwieniu plamki żółtej i utracie wzroku. Po usunięciu ciała szklistego do komory szklistej pompowany jest specjalny płyn infuzyjny oraz gaz – płynny perfluorokarobon. Stopniowe zwiększanie się jego objętości powoduje przemieszczanie się płynu w kierunku przedarcia i przyklejenie odwarstwionej siatkówki do nabłonka barwnikowego,
• krwotok do komory ciała szklistego – zazwyczaj źródłem krwawienia są patologiczne naczynia krwionośne towarzyszące cukrzycowej retinopatii proliferacyjnej. Krwotok do komory ciała szklistego sprawia, że chory nagle i bezboleśnie traci wzrok. W takiej sytuacji niezbędne jest wykonanie pilnego usg, które pozwoli na lokalizację źródła krwawienia oraz wykluczenie towarzyszącego odwarstwienia siatkówki. Pacjent powinien być w trybie pilnym poddany zabiegowi witrektomii, która jest również metodą operacji odklejonej siatkówki oka,
• otwór w plamce – to pełnościenny ubytek w obrębie centralnej części dołka plamki żółtej, istotnie pogarszający ostrość widzenia. W większości przypadków nie udaje się odkryć przyczyny jego wystąpienia. Schorzenie to najczęściej jest wykrywane u kobiet w wieku pomenopauzalnym. Celem witrektomii jest zamknięcie otworu w plamce, a także usunięcie innych patologii, które mogły przyczynić się do jego powstania np. uwolnienie trakcji szklistkowo-siatkówkowej poprzez usunięcie błon nasiatkówkowych,
• urazy – wskazaniem do witrektomii są uraz tępe, którym towarzyszy krwotok do ciała szklistego, odwarstwienie siatkówki oraz zwichnięcie i przemieszczenie soczewki w kierunku tylnego odcinka gałki ocznej. Również w przypadku urazów penetrujących, szczególnie z towarzyszącym ciałem obcym może istnieć wskazanie do pilnego przeprowadzenia tego typu zabiegu operacyjnego oka,
• błona nasiatkówkowa – to patologiczna struktura powstająca pod błoną graniczną siatkówki, która składa się z komórek glejowych i substancji pozakomórkowych. W tej sytuacji operacja oczu metodą witrektomii jest wskazana w trybie planowym, u pacjentów ze znacznym pogorszenie ostrości wzroku. Początkowo operator usuwa ciało szkliste, a następnie za pomocą specjalnych kleszczyków – patologiczną błonę nasiatkówkową oraz błonę graniczną wewnętrzną,
• powikłania chirurgii zaćmy – wskazaniem do pilnej witrektomii jest uszkodzenie tylnej torebki soczewki z przemieszczeniem się jej fragmentów do komory ciała szklistego. W przeciwnym razie może dojść do powstania odczynu zapalnego i wzrostu ciśnienia śródgałkowego. Czasami zabieg witrektomii zostaje połączony z chirurgicznym usunięciem zaćmy i nosi wówczas nazwę fakowitrektomii,
• zapalenie wnętrza gałki ocznej – w tym przypadku witrektomia jest jednocześnie zabiegiem diagnostycznym oraz leczniczym. Wskazaniem do jej przeprowadzenia jest ciężkie zapalenie wnętrza gałki ocznej niereagujące na leczenie farmakologiczne. Podczas zabiegu operator pobiera fragment zakażonej tkanki do badania mikrobiologicznego oraz podaje doszklistkowo antybiotyki, 
• retinopatia wcześniaków – przedwczesne zakończenie ciąży sprawia, że siatkówka dziecka nie uzyskuje pełnego unaczynienia. Pod wpływem niedokrwienia dochodzi do wytworzenia błony włóknisto-naczyniowej pomiędzy siatkówką a ciałem szklistym. Może ona doprowadzić do odwarstwienia siatkówki. Wskazaniem do zabiegu witrektomii jest obecność zaawansowanych zmian na dnie oka.

Wskazania do witrektomii – dla kogo jest?

W zależności od rodzaju schorzenia, zabieg witrektomii tylnej może być wykonany w trybie pilnym lub planowym. Usunięcie ciała szklistego to w wielu sytuacjach operacja ratująca zarówno wzrok, jak i oko, pozwalająca całkowicie lub częściowo przywrócić prawidłową funkcję siatkówki. Obecnie zabieg witrektomii cechuje się minimalną inwazyjnością i ogromnymi korzyściami dla prawidłowo zakwalifikowanych do niego pacjentów. Osoby, u których istnieją wskazania do tego zabiegu, wymienione w poprzednim akapicie, mogą liczyć na poprawę ostrości wzroku, przywrócenie prawidłowej anatomii oka, a także w wielu przypadkach – opóźnienie procesu chorobowego prowadzącego do pogorszenia widzenia.

Na czym polega zabieg witrektomii?

Operacja siatkówki oka wymaga ogromnej precyzji, dlatego wykonywany jest z użyciem mikroskopu operacyjnego. Dzięki temu manewry wykonywane przez operatora są niezwykle dokładne i bezpieczne. Pierwszym etapem witrektomii oka jest nacięcie twardówki, czyli sklerotomia. Lekarz okulista tworzy zazwyczaj 3 otwory w ścianie gałki ocznej, w których umieszcza trokary. Są to specjalne kaniule, przez które wprowadzane są do wnętrza oka wszystkie narzędzia oraz substancje. Do elementów stałych należy przyrząd do infuzji, źródło światła oraz nóż do witrektomii. W kolejnym etapie, do komory ciała szklistego przy pomocy narzędzia do infuzji, zostaje podany płyn w celu stabilizacji ciśnienia śródgałkowego. Następnie usunięte zostaje ciało szkliste. Aby umożliwić jego ewakuację przez niewielkie nacięcia w ścianie gałki ocznej, operator z użyciem noża do witrektomii rozcina je, a następnie odsysa. Jeśli powodem wykonania zabiegu jest błona nasiatkówkowa lub proliferacja szklisto-siatkówkową zostają one usunięte przy pomocy kleszczyków lub specjalnego nożyka. Po usunięciu ciała szklistego, jego komora zostaje wypełniona specjalnym płynem, gazem lub olejem silikonowym. Zabieg ten nosi nazwę endotamponady i ma za zadanie stabilizację siatkówki. Płyn z czasem jest zastępowany płynem śródgałkowym, natomiast olej silikonowy może wymagać zabiegowej ewakuacji. Rodzaj endotamponady jest dobierany w zależności od schorzenia i przebiegu zabiegu.

Ile trwa zabieg witrektomii?

Czas trwania zabiegu witrektomii jest w dużej mierze zależny od schorzenia będącego wskazaniem do jej wykonania. Zazwyczaj wynosi od 30 min do 2h, w przypadku cukrzycowej retinopatii proliferacyjnej lub odwarstwienia siatkówki.

Jak długo wchłania się gaz po witrektomii

Wprowadzony, w celu endotamponady gaz, stanowiący mieszaninę powietrza i specjalnego gazu rozprężającego z biegiem czasu ulega samoistnemu wchłonięciu. Zazwyczaj zajmuje to od kilku do kilkunastu dni. Ten sposób endotamponady jest zazwyczaj stosowany w przypadku przedarciowego odwarstwienia siatkówki. Pęcherzyki gazu lokalizują się w najwyżej położonej części komory szklistej. Jednym z zaleceń po operacji odwarstwienia siatkówki jest sposób układania głowy przez kilka dni po zabiegu. Jeśli lekarz okulista podejmie decyzję o wyborze gazu do endotamponady w okresie pozabiegowym otrzymasz specjalne instrukcje dotyczące sposobu ustawiania głowy w zależności od tego, jaki fragment siatkówki powinien być przez niego uciśnięty. 

Jak długo w szpitalu?

Zabieg witrektomii należy do operacji małoinwazyjnych, dlatego jest wykonywany w ramach chirurgi jednego dnia. Jak sama nazwa wskazuje po zabiegu zostaniesz zbadany przez lekarza okulistę, otrzymasz od niego specjalne wytyczne dotyczące okresu pooperacyjnego i wrócisz do domu jeszcze tego samego dnia. Czas trwania Twojego pobytu w naszym ośrodku okulistycznym Visum Clinic jest zależny od Twojego samopoczucia.

Czy witrektomia jest bolesna?

Witrektomia oka nie jest bolesna. Przed zabiegiem otrzymasz leki przeciwbólowe, uspokajające i miejscowo znieczulające, dzięki którym nie odczujesz bólu.

Jakie znieczulenie?

Zabieg witrektomii zazwyczaj jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym. Przez cały okres operacji pozostaniesz przytomny. Do zalet tego rodzaju znieczulenia należy mniejsze ryzyko powikłań niż w przypadku znieczulenia ogólnego oraz szybszy powrót do zdrowia.

Jak postępować po zabiegu witrektomii

Ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarskich w okresie pooperacyjnym jest niezbędne dla uzyskania jak najlepszych efektów operacji. Przed wypisem ze szpitala otrzymasz szczegółowe wytyczne dotyczące rekonwalescencji, takie jak:

• czas ograniczenia aktywności fizycznej,
• sposób pozycjonowania głowy, jeśli w celu endotamponady siatkówki otrzymałeś gaz,
• receptę i zalecenia dotyczące stosowania leków miejscowych,
• plan kolejnych wizyt kontrolnych,
• informacje co zrobić, jeśli coś Cię niepokoi.

Kiedy wraca wzrok po witrektomii?

Czas powrotu pełnej ostrości wzroku po witrektomii jest zależny od choroby, która była wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu oraz stopnia jej zaawansowania. Zazwyczaj zdolność prawidłowego widzenia powraca do 6 miesięcy od zabiegu. W przypadku niektórych schorzeń czas ten może ulec wydłużeniu.

Powikłania po zabiegu witrektomii

Każda ingerencja medyczna jest związana z ryzykiem wystąpienia powikłań. Nie inaczej jest w przypadku zabiegu witrektomii. Powikłania po usunięciu ciała szklistego zdarzają się jednak niezwykle rzadko, a ryzyko ich wystąpienia jest nieporównywalnie niskie w stosunku do korzyści, jakie, dzięki niemu zyskuje pacjent. Należy do nich:

• zaburzenie widzenia – po witrektomii to częste, aczkolwiek przejściowe powikłanie. Może mu towarzyszyć podwójne widzenie. Dochodzi do niego na skutek wypełnienia komory ciała szklistego olejem silikonowym lub mieszaniną gazu i powietrza. Po ich wchłonięciu widzenie po witrektomii ulega stopniowej poprawie,
• zaćma po witrektomii, wzrost ciśnienia śródgałkowego, odwarstwienie siatkówki – chodź istnieje ryzyko ich rozwoju, powikłania te zdarzają się niezwykle rzadko.

W ośrodkach specjalizujących się w przeprowadzaniu zabiegów witrektomii, do których również należy nasza rzeszowska klinika, ryzyko powikłań jest niewielkie.

Visum Clinic to zespół światowej klasy okulistów z Rzeszowa. Specjalizujemy się w przeprowadzaniu nowoczesnych i zaawansowanych zabiegów okulistycznych. Większość z nich to operacje wykonywane w trybie jednego dnia. Jednym z takich zabiegów jest witrektomia. Wieloletnie doświadczenie, stałe poszerzenie wiedzy przez naszych specjalistów, a także ogromne grono zadowolonych z naszych usług pacjentów, sprawia, że z oferowanych przez nas zabiegów korzystają osoby z całej Polski. Jeśli cenisz sobie pełen profesjonalizm, już dzisiaj zgłoś się do jednego z naszych lekarzy na wizytę kwalifikacyjną. 

W zależności od zakresu cena witrektomii  waha się od 4900 do 6500 zł. Pierwsza wizyta kontrolna po operacji oczu jest bezpłatna. Pełen cennik znajdziesz tutaj. W Visum Clinic możesz również skorzystać z możliwości witrektomii refundowanej przez NFZ.