Wzrok jest jednym ze zmysłów człowieka. Jego szczególnie intensywny rozwój przypada na czas dzieciństwa.
To właśnie dzięki sprawnie funkcjonującym oczom maluch może poznawać otaczający go świat poprzez obserwację. Obecne czasy w szczególności predysponują do rozwoju wad refrakcyjnych wzroku. Coraz częściej są one rozpoznawane już u najmłodszych. Zapobieganie rozwojowi wad wzroku, a także ich wczesne wykrywanie to główne zadania okulisty dziecięcego. Jeśli chcesz wiedzieć, kiedy powinna odbyć się pierwsza wizyta jakie badania należy przeprowadzić i jak zatroszczyć się o wzrok twojego dziecka czytaj dalej!
Choroby oczu u niemowląt, wcześniaków i dzieci
Prawidłowe widzenie stanowi jeden z nieodzownych czynników warunkujących harmonijny rozwój dziecka poprzez wpływ na takie aspekty życia jak nauka, koordynacja ruchowa, interakcje społeczne. Nie ma wątpliwości, że choroby oczu mają negatywny wpływ na jakość życia, i co za tym idzie również ogólny stan zdrowia. W przeciwieństwie do dorosłych, najmłodsi nie mogą się poskarżyć na objawy ze strony narządu wzroku, ponieważ nie wiedzą jak mają widzieć. Właśnie dlatego rodzice powinni być szczególnie wyczuleni na wszelkie niepokojące ich symptomy. Choroby oczu mogą rozwijać się w każdym wieku. Poniżej kilka najbardziej popularnych chorób oczu u dzieci:
Retinopatia wcześniacza
Retinopatia wcześniacza to choroba siatkówki rozwijająca się u dzieci urodzonych przedwcześnie. Stanowi najczęstszą przyczynę utraty wzroku u najmłodszych. Jest konsekwencją rozwoju nieprawidłowego unaczynienia siatkówki.
Zatakny kanał łzowy u niemowląt
W grupie niemowląt urodzonych o czasie jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych jest niedrożność kanalików łzowych. Szacuje się, że przypadłość ta może dotykać od 2 do 4% dzieci w pierwszych miesiącach życia. Jeśli zauważyłaś/-eś, że Twoje dziecko nadmiernie łzawi, nie bagatelizuj tego i zgłoś się do okulisty dziecięcego. Niedrożność przewodów odprowadzających łzy predysponuje do nawracających zakażeń bakteryjnych i zapaleń spojówek. Może również utrudniać prawidłowy rozwój ostrości wzroku. Więcej o niedrożności kanalików łzowych przeczytasz z artykułu Zatkany kanał łzowy u niemowląt – Jak rozpoznać, leczyć i udrożnić?
Krótkowzroczność u dzieci
Dominującym problemem okulistycznym u dzieci starszych są wady refrakcji tj. krótkowzroczność, nadwzroczność czy astygmatyzm. Są one wynikiem nieprawidłowego załamywania promieni świetlnych przez układ optyczny oka. W konsekwencji czego obraz zamiast na siatkówce powstaje przed nią lub za nią. Krótkowzroczność jest najczęściej występującą wadą wzroku u dzieci. Do jej rozwoju przyczyniają się zarówno czynniki genetyczne, jak i tryb życia – długotrwałe spędzanie czasu przed ekranem smartfona oraz komputera. Wczesne wykrycie wady i zastosowanie odpowiedniej korekcji okularowej pozwala na spowolnienie progresji krótkowzroczności.
Zez u dzieci
Zez, czyli nierównoległe ustawienie gałek ocznych względem siebie może być stały lub okresowy, jawny lub ukryty i dotyczyć jednej lub obydwóch gałek ocznych. Powstaje na skutek nieprawidłowego napięcia mięśni poruszających okiem, a jego rozwój może być uwarunkowany różnym czynnikami. Zez najczęściej dotyczy dzieci obciążonych dodatnim wywiadem rodzinnym oraz nieskorygowaną wadą wzroku ale przyczyną jego powstania mogą być też choroby narządu wzroku, nowotwory gałki ocznej oraz oczodołu, a także zaburzenia rozwojowe. Konsekwencją nieleczonego zeza jest niedowidzenie, które może towarzyszyć dziecku przez resztę życia. Właśnie dlatego nie należy bagatelizować problemu. Dzięki wcześnie podjętej terapii wzroku, w wielu przypadkach możliwe jest całkowite zniwelowanie zeza.
Jaskra wrodzona
Jaskra wrodzona może dotyczyć jednej lub obydwóch gałek ocznych. Na skutek podwyższonego ciśnienia śródgałkowego dochodzi do stopniowej degeneracji nerwu wzrokowego. Konsekwencją czego jest pojawienie się ubytków w polu widzenia, a stanem zejściowym może być nawet całkowita ślepota. Łzawienie, zaciskanie powiek oraz światłowstręt to triada objawów, które w szczególności powinny zaniepokoić rodziców. Dziecko staje się płaczliwe i może rączkami pocierać oczy, ponieważ podwyższone ciśnienie śródgałkowe powoduje ból. Do charakterystycznych symptomów jaskry wrodzonej należy również powiększenie wymiarów gałki ocznej tzw. woloocze.
Kiedy zgłosić się do okulisty dziecięcego?
Pierwsze badanie okulistyczne dziecka przeprowadza tzw. okulisa niemowlęcy jeszcze w szpitalu, zaraz po
Polega na ocenie dna oka, jego struktur wewnętrznych, symetrii gałek ocznych oraz drożności kanalików łzowych. Głównym celem badania na tak wczesnym etapie życia jest wykrycie wrodzonych nieprawidłowości narządu wzroku, do których należy retinopatia wcześniaków, zaćma wrodzona, czy też niedrożność kanalików łzowych. Jeśli wzrok Twojego dziecka rozwija się prawidłowo, kolejna wizyta u okulisty dziecięcego powinna mieć miejsce po 1 roku życia. Głównym celem wizyty jest profilaktyka wad wzroku poprzez wykrycie czynników ryzyka oraz nieprawidłowości narządu wzroku, a także edukację rodziców. Kolejne badania u dzieci, które nie cierpią na choroby okulistyczne i nie są obciążone rodzinnie, odbywają się podczas bilansu zdrowia w gabinecie lekarza rodzinnego lub pediatry. Jednak przy obecnym zagrożeniu jakie tworzy nadmierne korzystanie dzieci ze smartfona oraz komputera już od najmłodszych lat, należy kontrolować ich wzrok raz w roku. W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek nieprawidłowości konieczna jest wizyta u okulisty dziecięcego.
W niektórych sytuacjach niezbędna jest wcześniejsza wizyta u okulisty dla niemowląt. Zgłoś się do niego niezwłocznie, jeśli Twoje dziecko:
- po ukończeniu 3 miesiąca życia nie nawiązuje kontaktu wzrokowego i nie reaguje na uśmiech bliskich,
- zezuje – zez, nawet przemijający musi być poddany odpowiedniej diagnostyce i leczeniu,
- ma żółty lub żółto biały odblask źrenic,
- ma niesymetryczne źrenice,
- ma nierówno ustawione gałki oczne,
- zbliża przedmioty tylko do jednego oka, sięgając po nie na wprost, a nie po łuku,
- nadmiernie łzawi, a przyśrodkowym kąciku oka widoczna jest patologiczna wydzielina,
- urodziło się jako wcześniak i było leczone z powodu retinopatii wcześniaczej.
Dzieci bez niepokojących objawów, ale obciążone dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku zeza, nadwzroczności, niedowidzenia lub astygmatyzmu powinny zostać zbadane przez okulistę dziecięcego po ukończeniu 1 roku życia. Jednak, jeśli zauważysz u swojego malucha jakiekolwiek niepokojące objawy, nie zwlekaj i zgłoś się na wizytę. Szczególnie warto tutaj pamiętać o zezie. Czekanie z badaniem w tym przypadku jest błędem, ponieważ wbrew powszechnemu mitowi „dzieci nie wyrastają z zeza”.
Jakie badania przeprowadza okulista dziecięcy?
Podczas wizyty nasz okulista dziecięcy w Rzeszowie przeprowadzi z Tobą wywiad i dokładnie zbada narząd wzroku Twojego dziecka. Występowanie wad wzroku w najbliższej rodzinie zwiększa ryzyko ich rozwoju u malucha i może stanowić czynnik decydujący o konieczności wykonywania częstszych badań. Z tego powodu odpowiednie przygotowanie się rodziców do pierwszej wizyty jest niezwykle ważne. Podczas wywiadu, okulista dziecięcy zapyta o:
- tydzień zakończenia ciąży, wagę urodzeniową dziecka, punktację w skali Apgar,
- przebieg okresu noworodkowego,
- czy nie występują choroby towarzyszące (np. zespół Downa, mózgowe porażenie dziecięce),
- występowanie chorób oczu i wad wzroku w najbliższej rodzinie – w szczególności zeza, niedowidzenia, siatkówczaka, jaskry i zaćmy dziecięcej oraz genetycznie uwarunkowanych chorób oczu,
- obecność niepokojących Cię objawów,
- umiejętności dziecka związane z używaniem narządu wzroku.
Dokładne zbadanie narządu wzroku u małego dziecka nierzadko jest prawdziwym wyzwaniem. Dzięki specjalnym metodom oraz odpowiednim specjalistom współpracującym z lekarzem okulistą, w Visum Clinic jesteśmy w stanie wykonać je niezwykle solidnie. Optometrysta pediatryczny wspomaga m.in. przy badaniu wady refrakcji, badaniu pod kątem widzenia obuocznego, problemów z akomodacją i konwergencją, zezów jawnych i ukrytych, doborze soczewek okularowych oraz kontaktowych a także w ustaleniu Terapii Widzenia. Na podstawie zebranego wywiadu z rodzicami oraz widocznych objawów, lekarz okulista dobierze najbardziej odpowiedni zestaw badań. W naszej klinice w Rzeszowie wykonujemy:
- badanie wady wzroku przed i po porażeniu akomodacji do dali i bliży – służą do tego tablice do badania ostrości wzroku. Dla dzieci niepotrafiących czytać – tablice z optotypami dla dzieci, a dla starszych tradycyjne tablice Snellena z literami. Badanie składa się z dwóch części. Lekarz okulista ocenia ostrość wzroku przed i po porażeniu akomodacji przy pomocy kropli z atropiną. W naszej klinice dysponujemy autorefraktometrem stacjonarnym, przenośnym pediatrycznym oraz skiaskopem, które służą obiektywnej ocenie wady refrakcji u dzieci już od 6 miesiąca życia,
- badanie reakcji źrenic na światło przy pomocy jasnego źródła światła pozwala na ocenę działania nerwów odpowiedzialnych za jej prawidłowe zwężanie i rozszerzanie, wyrycie niedowidzenia oraz zaburzeń akomodacji,
- tonometria – badanie ciśnienia śródgałkowego jest szczególnie pomocne w przypadku podejrzenia jaskry dziecięcej,
- badanie dna oka – oftalmoskopia lub wziernikowanie dna oka po porażeniu akomodacji pozwala na ocenę siatkówki. Jest szczególnie pomocne w wykrywaniu jednego z najczęstszych powikłań wcześniactwa, a mianowicie retinopatii. Brak pomarańczowo-czerwonego refleksu z dna oka wymaga pogłębienia diagnostyki,
- badanie w kierunku zeza jawnego, ukrytego oraz zaburzeń ustawienia i ruchów oczu – u najmłodszych służy do tego test odblasków rogówkowych oraz test naprzemiennego zasłaniania i odsłaniania tzw. Cover Test i Cover-Uncover. Bardziej specjalistyczne badania przy użyciu listwy pryzmatycznej oraz synoptoforu pozwalają określić kąt zeza, a co za tym idzie stopień jego zaawansowania,
- badanie w kierunku niedowidzenia tzw. leniwego oka – niedowidzenie, czyli zmniejszenie ostrości wzroku w jednym oku o co najmniej 2 rzędy na tablicy Snellena, które nie wynika z przyczyny organicznej. Może być skutkiem różnych patologii ograniczających prawidłowy rozwój narządu wzroku w wieku rozwojowym m.in. zeza, różnowzroczności, nieskorygowanej wady wzroku, ograniczonego używania jednego oka na skutek np. zmniejszonej przejrzystości rogówki, czy zaćmy dziecięcej. Niedowidzenie nie leczone powoduje wytłumienie oka czyli wyłączenie go z widzenia obuocznego. Pełne badanie okulistyczne pozwala na ocenę stopnia niedowidzenia oraz określenie jego przyczyny,
- badanie w kierunku zaburzeń widzenia obuocznego – na które składa się ocena jednoczesnej percepcji, fuzji oraz stereopsji przy pomocy synoptoforu, oraz testów przy pomocy rzutnika czy foroptera. Dla najmłodszych są specjalne okulary czerwono-zielone z latarką do Testu Wortha oraz okulary polaryzacyjne do Testu Muchy.
- ocena długości osiowej gałki ocznej oraz promienia krzywizny rogówki przy pomocy biometru optycznego,
- badanie w kierunku zaburzeń akomodacji i konwergencji – to badanie mające za zadanie ocenę zdolności gałek ocznych do ruchu umożliwiającego widzenie przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach.
Badanie niezwykle potrzebne kiedy dziecko szkolne ma problemy w nauce czytania i pisania oraz przepisywania z tablicy czy gubienia się w linijkach,
- badanie w kierunku widzenia barwnego – najczęściej przy pomocy tablic pseudoizochromatycznych Ishihary,
- badanie zewnętrznych struktur oka obejmujące oglądanie powiek, spojówek, twardówki, rogówki oraz oczodołów, a także ocenę filmu łzowego – zmętnienie rogówki, powiększenie gałek ocznych, nadwrażliwość na światło to objawy mogące sugerować rozwijającą się jaskrę dziecięcą. Z kolei u niemowląt, pojawienie się śluzowej wydzieliny w kąciku oka po ucisku na woreczek łzowy może sugerować niedrożność kanalików łzowych.
Jak wygląda badanie wzroku niemowląt?
Zakres badania okulistycznego niemowląt różni się od tego wykonywanego u dzieci starszych. Wynika to ze szczególnej odrębności schorzeń narządu wzroku charakterystycznej dla tej grupy rozwojowej. W pierwszym roku życia wzrok człowiek kształtuje się intensywniej niż w jakimkolwiek późniejszym okresie. Szybkie wychwycenie rozwijającej się patologii przez świadomych rodziców, może uchronić dziecko przed poważnymi konsekwencjami, łącznie z utratą wzroku. U niemowląt okulista dziecięcy sprawdza drożność kanalików łzowych, ocenia reakcje źrenic na światło oraz ich ustawienie, a także symetrie gałek ocznych. Przy pomocy oftalmoskopu sprawdza obecność pomarańczowo-czerwonego refleksu z dna oka.
Okulista dziecięcy – prywatnie czy na NFZ?
Visum Clinic to prywatna klinka okulistyczna w Rzeszowie. Tutaj znajdziesz dokładny cennik świadczonych przez nas usług. Jednak duża część badań wzroku i zabiegów w ramach okulistyki dziecięcej może zostać zrefundowana przez NFZ.
Okulista dziecięcy w Rzeszowie – badania, leczenie i profilaktyka
W skład naszego zespołu wchodzą okuliści dziecięcy zajmujący się profilaktyką, wykrywaniem i leczeniem chorób oczu u dzieci, optometryści zajmujący się badaniem i terapią wzroku, oraz ortoptystki i pielęgniarki wspomagające pracę gabinetów-wykonujące szereg badań i pomiarów specjalistycznymi sprzętami na zlecenie lekarza okulisty. Przyjmujemy pacjentów od 3 r. życia. W naszej klinice wykonujemy m.in. badania:
- pozwalające na dobór okularów korekcyjnych oraz soczewek kontaktowych o odpowiedniej mocy,
- w kierunku terapii wzroku np.: w przypadku niedowidzenia, zaburzeń akomodacji i konwergencji,
- umożliwiające wykrycie chorób oczu takich jak zaćma, jaskra, zez, gradówka, jęczmień, zapalenia spojówek, rogówek itp.
Jednym z naszych sztandarowych programów profilaktycznych u dzieci jest terapia widzenia, która dzięki indywidualnie dobranym ćwiczeniom pozwala na rehabilitację, usprawnienie oraz rozwój procesu widzenia, często bez konieczności zabiegu operacyjnego. Zajmujemy się również profilaktyką krótkowzroczności, która w obecnych czasach dotyka coraz większej grupy najmłodszych.
Zauważyłaś/-eś u swojego dziecka jakieś niepokojące objawy? A może po prostu chcesz przebadać jego wzrok? Jeśli szukasz sprawdzonego okulisty dziecięcego prywatnie lub na NFZ w Rzeszowie, nie zwlekaj, już dzisiaj umów się na wizytę do jednego z naszych specjalistów.